اکران آنلاین امکان تماشای گسترده‌تری را فراهم می‌سازد

شیرین برق‌نورد کارگردان و یکی از تهیه‌کنندگان مستند کوتاه پنهان است که همراه مستند برندگان به کارگردانی امید عبدالهی در قالب بسته مستند پنهان-برندگان در هنروتجربه اکران شده بود و مدتی است که نمایش آن به پایان رسیده است.

بربق نورد درگفت وگو با خبرنگار سینمایی ایرنا و در پاسخ به این پرسش که آیا اکران این دو مستند در کنار یکدیگر ایدۀ خوبی بوده، بیان کرد: اتفاق بسیار خوبی بوده است و بازخوردها نیز، درست بودن این اتفاق را نشان داده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پنهان تلاش دارد ذهن افراد را نسبت به موضوع ملیت حساس کند و این پرسش را در بینندگان به وجود آورد که ملیت چه معنایی دارد و چه تاثیری بر زندگی ما می‌گذارد.

از سوی دیگر برندگان درباره افرادی صحبت می کنند که می‌خواهند ملیت دیگری کسب کنند و در آغاز این مسیر با چنین سوالی مواجه می‌شوند که ملیت آن‌ها چه نقشی در سرنوشت و زندگی آن‌ها داشته و ملیت جدیدی که قرار است کسب کنند چه تاثیری بر زندگی آن‌ها خواهد گذاشت.

وی تاکید کرد: در حین ساخت پنهان، به موضوع مهاجرت بسیار رجوع کردم. این فیلم می تواند توجه مخاطب را به پدیده مهاجرت نیز منعطف کند. در پژوهش خود، این پرسش ها را مطرح می کردم که مواجهه یک مهاجر با دریافت ملیت جدید به چه شکل خواهد بود و با چه بازخوردهایی در این مسیر مواجه می شود؟ زمانی که جعفر صانعی مقدم درباره انتخاب یک فیلم دیگر و اکران آن در کنار پنهان با من صحبت کرد و پس از آن با برندگان مواجه شدم، فکر کردم مستند پنهان می‌تواند مکمل خوبی برای مستند برندگان باشد.

من از این اتفاق خوشحال هستم و فکر می‌کنم قرار گرفتن این دو فیلم در کنار هم تبدیل به یک مجموعه کاملی نسبت به مفهوم ملیت، ملی‌گرایی و مهاجرت شده است

برق‌نورد در پاسخ به این پرسش که آیا در ایران فیلم‌ها به اندازه کافی به چنین موضوعی پرداخته‌اند یا نه، گفت: تصور می‌کنم این اتفاق زیاد رخ نداده است. البته که فیلم‌هایی درباره مهاجرت ساخته شده‌اند اما درباره این سوال که «تاثیر ملیت‌ در زندگی افراد چیست؟»، حداقل من آثاری ندیده‌ام.

وی افزود: همچنین فکر نمی‌کنم گفتمان زیادی پیرامون این موضوع در جامعه ما به شکل تخصصی رخ داده باشد. باید بگویم در جوامع دیگر نیز به آن پرداخته نمی‌شود اما روی صحبت من درباره کشور خودمان ایران است. فکر می‌کنم به مقوله ملیت و ملی‌گرایی به نوعی که ما در پنهان به آن پرداخته ایم تاکنون پرداخته نشده است.

برق‌نورد ادامه داد: برخلاف موضوع ملیت، درباره مهاجرت زیاد صحبت شده است چراکه این اتفاق همواره همراه ما بوده است. به این پدیده می‌توان از زوایای متفاوت نگاه کرد؛ اصلی ترین پرسش این است که مهاجرت چیست که انقدر اشتیاق برای آن وجود دارد؟ به یاد دارم زمانی که قصد رفتن به کشور استرالیا را داشتم، همه به من می‌گفتند باید خوشحال باشم که از این مملکت می روم.

هنرمند باید نگاهی انتقادی به جامعه خود و جوامع دیگر داشته باشد

این کارگردان با اشاره به تجربه زیسته خود از بازگشت به ایران اظهار داشت: همچنین پس از شش سال که به ایران بازگشتم همه گفتند تصمیم اشتباهی گرفتم. اطرافیان من تصور می‌کردند هر کس در بیرون از مرزهای این کشور در هر شرایطی که باشد بهتر از حضورش در داخل کشور است. این تفکر همواره با ما ایرانی‌ها همراه بوده است اما متاسفانه نه تنها هیچگاه به صورت دقیق و کاملا شفاف این موضوع را موشکافی نمی‌کنیم بلکه به این سوال که اصلا چرا باید چنین نگاهی داشته باشیم، پاسخی نمی‌دهیم.

تهیه‌کننده مستند پنهان در پاسخ به این پرسش که چرا در این مستند تنها با افرادی مصاحبه شده بود که ناقد اهمیت دادن به ملیت هستند، اظهار کرد: این که بیشتر افراد در این فیلم، نظرات منفی درباره مفهوم ملیت دارند به عمد رخ داده است. من به دنبال افرادی بودم که نسبت به این موضوع دارای نگاهی ناقدانه و تحلیلگر باشند. نگاه منفی اکثر این افراد که جامعه هنرمندان، پژوهشگران و به طور کلی قشر آکادمیک را تشکیل می‌دادند برای خود من در فرایند پژوهش این فیلم جالب توجه بود.

برق‌نورد ادامه داد: بیشتر اشخاصی که موفق به گفتگو با آن‌ها شدم ملی‌گرایی و تاثیر آن روی زندگی را یک آسیب در جامعه می‌دیدند. در همه گفتگوهایم از آنها می خواستم تجربه تلخی را که صرفا به دلیل ملیت و پاسپورتی که داشته اند، بر آنها تحمیل شده است برایم بازگو کنند. این موضوع به نوع پاسخ آن‌ها جهت می‌داد و گاه حتی مسیر گفتگو تغییر می‌کرد.

وی با اشاره به اینکه فیلمساز خود به تنهایی یک نگاه مشخص به موضوعی که مطرح می‌کند، دارد، مطرح کرد: من به دلیل اینکه خود، نگاهی منفی به مفهوم ملیت دارم، تلاش کردم آن را در فیلم خود انتقال دهم. در جواب این پرسش که چرا در فیلم صدای افرادی را نداریم که درباره این مفهوم نگاه متفاوتی داشته باشند باید بگویم که ظرف این فیلم گنجایش بسط مفصل این مبحث را نداشت.

چنین مبحثی یک فیلم پژوهش محور مفصل می‌طلبد که از قالب یک فیلم- مقاله تجربی که رگه‌هایی از شاعرانگی نیز دارد دور شده و مستندی کارشناسانه می‌شود که مبحث ملیت را به صورت تاریخی از زمان شکل‌گیری تا به امروز مورد بررسی قرار ‌دهد

به گفته این فیلمساز، پنهان ادعای این را ندارد که به صورت کارشناسانه به این موضوع پرداخته است بلکه کارکرد این فیلم صرفا حساسیت برانگیزی نسبت به موضوعی است که کمتر درباره آن صحبت می شود.

برق‌نورد با اشاره به اینکه به صورت کلی به انتقال یک پیام در یک اثر اعتقاد ندارد، عنوان کرد: من فکر می‌کنم اگر فیلمساز دغدغه‌های خود را صادقانه با افراد به اشتراک بگذارد، اثر او بسیار تاثیرگذارتر از آن خواهد شد تا خود را در قالب یک پیام‌رسان به جامعه ببیند. معتقدم یک هنرمند باید نگاهی تحلیلی و انتقادی به موضوعات پیرامون جامعه خود و جوامع دیگر داشته باشد و تا آن‌جا که می‌تواند بخواند و مشاهده و پژوهش کند.

وی ادامه داد: هنرمند با خلق یک اثر هنری درواقع به سوالات ذهنی خود پاسخ می‌دهد و جماعتی را نیز با خود همراه می‌کند و از این نقطه، گفتمان شکل می‌گیرد که بسیار لحظه مهمی است. رسیدن به چنین لحظه‌ای و حضور در آن برای من بسیار مطلوب است. من اصلا به این مساله که فیلمساز تافته‌ای جدا بافته از مردم است و در جایگاه یک معلم می‌خواهد به دیگران آموزش دهد، اعتقاد ندارم.

از اکران آنلاین فیلمم استقبال می‌کنم

کارگردان پنهان در جواب به این سوال که چه شد تصمیم به ساخت این فیلم گرفت، بیان کرد: از همان زمان که به عنوان یک مهاجر به کشور استرالیا رفتم و در آن جا به شکلی بسیار ملموس با ایرانی بودن خود مواجه شدم، سوالاتی از تعریف ملیت در ذهنم شکل گرفت. اینکه اصلا ایرانی بودن یا استرالیایی بودن به چه معناست و این پرچم‌ها، مرزها و پاسپورت ها در ماهیت ما چه نقشی دارند و تا چه اندازه ما نسبت به آن‌ها آگاه هستیم؟ زمانی که درباره ایرانی بودن، تاریخ چند هزارساله و افتخار به ملیت مان صحبت می‌کنیم، دقیقا از چه حرف می‌زنیم؟ شانسی که اروپایی‌ها از آن برای داشتن یک پاسپورت اروپایی صحبت می‌کنند، دقیقا کدام شانس است؟

برق‌نورد ادامه داد: من در مواجهه با چنین موقعیتی به جایی رسیدم که دلم می‌خواست جهانی را بدون این شکل از گفتمان‌های نامفهوم ببینم. به نظر من اگر ما این دیوارها را از میان خود برداریم یا حداقل برای کنار گذاشتن آن‌ها تلاش کنیم و همچنین به عنوان افرادی که دارای نگاهی تحلیلی- انتقادی به اطراف خود هستیم، نسبت به چیزی که می‌گوییم، آگاهی داشته باشیم و به مفاهیمی که در طول سالیان سال به بشر دیکته شده است و در طول زمان، انسان‌ها صرفا آن را تکرار کرده‌اند، توجه کنیم، به جواب سوال‌های خود می‌رسیم؛ سوالاتی از این قبیل که آیا ملیت ما در هویتمان تاثیرگذار است؟ یا رابطه میان هویت و ملیت چیست؟

وی با اشاره به اینکه موضوع مستند پنهان جهان شمول است، گفت: روی صحبت من صرفا با ایرانی‌ها نیست. سوالات من با افرادی از جوامع مختلف مطرح شد و هرچه بیشتر پیش رفتم، متوجه شدم تا چه اندازه این مفهوم جای گفتمان دارد و تا چه اندازه این مفاهیم برای ما گنگ هستند.

تلاش من انتقال آن در حد و اندازه یک طرح سوال بوده است و بسیار علاقه دارم یک فیلم بلند و مفصل‌تری درباره این موضوع بسازم چراکه همچنان سوالات بسیار زیادی در ذهن خود دارم

مثلا اینکه چرا با افراد صرفا به دلیل تفاوت پاسپورت‌های آن‌ها یا به عبارت دیگر ملیت‌های متفاوتشان باید به شکلی متفاوت رفتار شود؟ اینجاست که برای من ملیت تبدیل به مفهومی سیاسی می شود که با تاریخ و فرهنگ فرق دارد و در ذهن من معنای پرچم و مرز می‌گیرد. سوالات بسیاری حول مفهوم ملیت وجود دارد که در پنهان تنها بخشی از آن‌ها را مطرح کرده ام.

این فیلمساز درباره اکران آنلاین اظهار کرد: من از اکران آنلاین فیلمم استقبال می‌کنم چراکه ما فیلم می‌سازیم تا بیشتر و بیشتر به دست مردم برسد و افراد مختلف در جوامع مختلف بتوانند بیننده آن باشند. اینترنت امکان این را فراهم کرده تا فردی که مثلا در سیستان و بلوچستان یا کردستان زندگی می‌کند نیز بتواند دانش خود را گسترش دهد و همگام با اتفاق های به روز یک جامعه باشد. به نظرم این یک موقعیت استثنایی است که باید قدر آن را دانست و از آن استفاده کرد. هرچه افراد بیشتری از هر گوشه جهان بتوانند فیلم های ما را ببینند اتفاق خوشایندتری برای ما است.

برق‌نورد درباره آخرین فعالیت‌های خود بیان کرد: در حال حاضر مشغول کار روی یک فیلم مستند اپیزودیک گروهی هستم. همچنین نگارش فیلمنامه اولین اثر سینمایی خود را به همراه محمدرضا جهان‌پناه پیش می‌برم که قرار است به صورت مشترک این اثر را بسازیم.

برچسب‌ها مستندساز سینمای ایران مهاجرت اکران آنلاین

منبع: ایرنا

کلیدواژه: مستندساز سینمای ایران مهاجرت مستندساز سینمای ایران مهاجرت اکران آنلاین اکران آنلاین مستند پنهان مفهوم ملیت اکران آن برق نورد یک فیلم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۹۸۷۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حسن صباح جزو مقدسات نیست/ ممنوعیت تماشای سریال "حشاشین" موجه نیست

   عصر ایران؛ هومان دوراندیش - ممنوعیت پخش سریال "حشاشین" در ایران، مبتنی بر این دو "دلیل" بوده: تحریف تاریخ اسلام، ضد ایرانی بودن سریال. البته در توجیه این ممنوعیت به "رویکرد سیاسی مغرضانه" هم اشاره شده که به نظر می‌رسد این رویکرد ادعایی، از نظر ممنوع‌کنندگان پخش این سریال در ایران، انگیزۀ تحریف تاریخ اسلام در این سریال و جهت‌گیری ضد ایرانی آن بوده.

   (‌مهدی سیفی، مدیرکل نظارت و تطبیق ساترا گفته است: سریال «حشاشین» محصول کشور مصر است و روایت آن از تاریخ اسلام متضمن تحریف‌های فراوانی است که به نظر می‌رسد با رویکرد سیاسی مغرضانه تولید شده است.) 

  خلاصه اینکه از نظر مقامات ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی)، مشتی مغرض در مصر نشسته‌اند و سریالی ساخته‌اند برای تحریف تاریخ اسلام و ضدیت با ایران و ایرانی.

  دقیقا معلوم نیست تحریف تاریخ اسلام  چه معیارهایی دارد. دربارۀ سریال مختارنامه نیز برخی از نظر اهل سنت چنین نظری داشتند و البته نحوۀ شخصیت‌پردازی عبدالله بن زبیر (با بازی رضا کیانیان) را مغرضانه می‌دانستند.

  طبیعتا در درون هر دینی، بین پیروان مذاهب مختلف، اختلاف نظرهایی دربارۀ وقایع و شخصیت‌های تاریخی وجود دارد. خارج از ادیان نیز چنین اختلافاتی طبیعی است. مثلا هر فیلمی که دربارۀ ژاندارک یا لوتر و کالون ساخته شود، احتمالا مناقشاتی را بین مورخان و چه بسا کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها پدید آورد.

  اما آیا چنین مناقشاتی دلالت دارد بر اینکه ما حق نداریم سریال حشاشین را ببینیم؟ و اگر این سریال را ببینیم ایمان خودمان را به شخصیت حسن صبّاح از دست می‌دهیم؟ اساسا مگر کسی در جامعۀ ایران شیفتگی خاصی نسبت به حسن صباح دارد که نگران باشیم کسانی در مصر از او چه تصویری ترسیم کرده‌اند؟

 حسن صباح که جزو مقدسات نیست. بر فرض که سازندگان سریال حشاشین از او به بدی یاد کرده باشند. می‌توان سریال را دید و نقاط ضعف یا حتی حرف اصلی‌اش را نقد کرد. اینکه عده‌ای برای مردم تصمیم بگیرند حق ندارید این سریال را تماشا کنید، از عجایب است؛ چون این سریال نه پورنوگرافیک است، نه علیه مقدسات شیعی است و نه حتی متعرض شخصیت‌های برجستۀ مذهب تشیع شده است؛ یعنی افرادی نظیر سلمان و ابوذر و مالک اشتر، را که نزد شیعیان ایران از احترام ویژه‌ای برخوردارند. 

اگر هم این سریال ضد ایرانی باشد، قاعدتا چنگی به دل مردم ایران نمی‌زند و حتی ممکن است جمعی از آریایی‌های غیور به صفحات مجازی سازندگان سریال هجوم ببرند و آن‌ها را تنبیه کنند!

ولی واقعیت این است که سریال حشاشین، حسن صباح را شخصیتی در دل تاریخ و تمدن اسلامی ترسیم کرده است. علاوه بر این، فارغ از اینکه سازندگان سریال چه نیتی داشته‌اند، حسن صباح عملا شخصیتی جذاب و دلنشین از آب درآمده است.

   از این حیث سریال حشاشین تا حدی شبیه سریال امام علی (ع) شده که معاویه و عمرو عاص‌ را جوری ترسیم کرده بود که بیننده از آن‌ها بیزار نمی‌شد. در همان زمانی که سریال امام علی (ع) پخش می‌شد، بسیاری به داوود میرباقری ایراد گرفتند که چرا معاویه و عمرو عاص در سریالت جذاب‌تر از سلمان و ابوذر شده‌اند.

  تازه اگر بپذیریم حسن صباح در "حشاشین"، به عنوان یک ایرانی، شخصیتی منفی و منفور است، خواجه نظام‌الملک هم به عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی سریال، یک ایرانی است که در برابر او قرار دارد. اگر حسن صباح تروریست ترسیم شده، خواجه نظام‌الملک هم به درستی سیاست‌مداری قلمداد شده که بر ضرورت تدبیر و خرد سیاسی پا می‌فشارد. مبدع ترور هم در تاریخ اسلام، حسن صباح نبوده. در همان قرن اول هجری، افراد گوناگونی در تقابل‌های سیاسی در جهان اسلام ترور شدند.

  نکتۀ مهم دیگر اینکه، حسن صباح در اواسط قرن پنجم هجری در خانواده‌ای به دنیا آمد که شیعۀ دوازده‌امامی بودند ولی بعدها به مذهب اسماعیلی گروید. یعنی او امام موسای کاظم و ائمۀ بعدی شیعیان را به عنوان امام قبول نداشت.

  دربارۀ چنین فردی، قاعدتا در ایران نمی‌توان فیلم و سریال مثبتی ساخت. این هم از عجایب است که خودمان حاضر نیستیم یک فیلم یا سریال در تجلیل از حسن صباح بسازیم، ولی به دیگران هم می‌گوییم چیزی در انتقاد از او نسازید!

  در آغاز دهۀ 1390 که فیلم آرگو ساخته شد، برخی از مقامات سینمایی کشور گفتند این فیلم ضد ایرانی است. ولی آرگو را بسیاری از مردم دیدند و چون فیلم مهمی نبود، آب از آب تکان نخورد. یعنی فیلم، دست کم در ایران، تاثیرگذاری چندانی پیدا نکرد و امروز حتی کمتر کسی به خاطر دارد فیلمی به نام آرگو، روزی در این کشور اهمیت سیاسی پیدا کرده بود.

در سریال حشاشین، شخصیتی که حقیقتا نزد ایرانیان محبوب است، حکیم عمر خیام است که تصویری مثبت و دلنشین نیز از او ترسیم شده. همین نکته نیز یکی از دلایل ضد ایرانی نبودن سریال حشاشین است.

  این هم از عجایب است که ما در کشور خودمان احتمالا دربارۀ خیام هم نمی‌توانیم فیلم یا سریالی توام با تجلیل و تحسین بسازیم. اگر هم بتوانیم، دست کم مصری‌ها زودتر از ما دست به کار شده‌اند و خیام را در یک اثر هنری، به نیکی و دلنشین ترسیم کرده‌اند.

به هر حال حتی اگر ممنوعیت پخش سریال حشاشین در پلتفرم‌های رسمی قابل توجیه باشد، منتفی شدن امکان دانلود این سریال در فضای مجازی به هیچ وجه قابل توجیه نیست. ساترا تصمیم گرفته "حشاشین" از فیلیمو و پلتفرم‌های مشابه پخش نشود؟ قبول. ولی اینکه کاری کرده‌اند که هیچ کس نتواند این سریال را دانلود و تماشا کند، شگفت‌آور است.

اگر الان یک استاد تاریخ بخواهد این سریال را دانلود و تماشا کند، چه کار باید بکند؟ باید بگوید ساترا صلاح دیده من به عنوان یک ایرانی مسلمان شیعه، این سریال را نبینم تا مبادا گمراه شوم؟ آیا این توهین‌آمیز نیست؟ و مگر حسن صباح مصداق "راه" است که بدبینی احتمالی به او پس از تماشای این سریال، مصداق "بیراهه" و "گمراهی" باشد؟

   (اشتباه نشود. این یادداشت در دفاع از تمام محتوای سریال نیست. در دفاع از حق تماشای چنین سریالی است.)

 

   

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: واکنش نشریۀ 29 ساله به حذف سریال «حشاشین» از شبکۀ نمایش خانگی/ علاقه ایرانیان به داستان حسن صباح تاریخی است؛ نسازی، می‌سازند(+ جلد)